Co trzeba zrobić, aby pies słuchał

1. Słyszeć, czyli mieć biologiczną zdolność automatycznego odbioru bodźców akustycznych;

2. Zwracać uwagę, czyli koncentrować ją świadomie na określonych bodźcach dźwiękowych, przy jednoczesnym ignorowaniu innych;

3. Rozumieć, czyli przypisywać usłyszanym dźwiękom precyzyjnych znaczeń odpowiadających intencji nadawcy komunikatu;

4. Zapamiętywać, czyli przechowywać usłyszane informacje w celu ich ponownego wykorzystania.
Jeśli pies ma niedosłuch lub jest głuchy (co się zdarza nie tylko psom starym, ale też białym osobnikom ciemnopigmentowanych ras), można go nauczyć reagowania na bodźce wizualne (gesty) lub dotykowe. Dla psa sygnałem do zaprezentowania jakiegoś wyuczonego zachowania może być też zapach.

Pies, by słuchać, musi zwracać uwagę na komendy wydawane przez właściciela. Można to osiągnąć przez właściwą socjalizację i szkolenie zwierzaka. Socjalizacja polega na nauczeniu zwierzęcia radzenia sobie z różnymi sytuacjami społecznymi. Pies dobrze zsocjalizowany nie boi się ani nie atakuje ludzi, psów czy innych zwierząt, jest odporny na zapachy, odgłosy i inne niespodzianki środowiska.

Jego reakcje są adekwatne do sytuacji, a nie przesadzone, łatwo więc przyzwyczaić go do nowych warunków i do nowych zadań. Pies słuchający to pies zahartowany. Reaguje na komendy bez względu na okoliczności zewnętrzne. Jest skoncentrowany na wykonaniu zadania, uwrażliwiony na określony bodziec (sensybilizacja), a ignorujący wszystkie pozostałe (habituacja). Zna swoje miejsce w hierarchii stada.

Jeśli pies ma rozumieć, co się do niego mówi, potrzebuje świadomego i konsekwentnego przewodnika. Taki właściciel (i wszyscy ludzie, którzy mają na co dzień kontakt z jego psem) używa spójnych, klarownych i akceptowalnych przez psa komunikatów. Używa jednego niezmiennego sygnału na określenie jednej czynności, którą jego pies ma wykonać, nie powtarza komend, moduluje głos, a jego mowa ciała zachęca psa do reagowania.

Taki człowiek ma świadomość celu szkoleniowego, wie, jak i kiedy nagradzać psa, jak go karcić i jak sygnalizować pomyłki. Zna swoje zwierzę, potrafi przewidzieć jego reakcje i modyfikować je, myśli o otoczeniu, a nie tylko o sobie i swoim zwierzaku, nie wymyśla więc usprawiedliwień zachowań psa, tylko zajmuje się korygowaniem błędów, które popełnia on i/lub jego pies. Świadomy właściciel psa ustala reguły i pilnuje, by były przestrzegane. W ten sposób uzyskuje się poczucie bezpieczeństwa.

Zapamiętywanie informacji to proces biologicznie złożony, nie ma więc skutecznej nauki, bez powtórek. Efektywne uczenie wymaga systematyczności. Ażeby wychować słuchającego psa, nie wystarczy więc "dla spokoju sumienia" pojawić się z nim na szkoleniu dwa razy w tygodniu. Trzeba jeszcze ćwiczyć z psem codziennie to, czego podstawy zdobył na zajęciach z treserem.