Marek Nienałtowski: jest to fakt historyczny i takie znaczenie ma ten pomnik

W latach 1945-1948 prowadzona była na Dolnym Śląsku akcja polonizacji. W jej ramach zniszczono wiele pomników, płyt nagrobnych na cmentarzach, płyt nagrobnych i witraży w kościołach, a nawet zdrapywano napisy na zastawach stołowych (sól, pieprz) czy na kranach (zimna, ciepła). W odróżnieniu od wielu innych miast, w Oleśnicy udało się uratować 2 pomniki pruskie poświęcone zwycięstwom garnizonu oleśnickiego w wojnie z Austrią (1866) i Francją (1870-71) oraz pomnik poświęcony Złotym Godom pary książęcej (książę był generałem armii pruskiej). Z nich usunięto tylko napisy i symbolikę. Takie działanie były możliwe dzięki uczestnictwu w składzie ówczesnych władz silnej grupy nauczycieli, widzącej bezsens niszczenia pomników związanych z historią miasta i nie antypolskich.

Oleśnica zostala zdobyta w 1945 r. kosztem dużych strat czerwonoarmistów. W latach 1945-1952 r. w Oleśnicy istnialy trzy cmentarze wojenne, na których zostało pochowanych ok. 1600 czerwonoarmistów i czerwonoarmistek. Na cmentarzu Nr 1 – obecnie dalej istniejącym pochowano 780, Na cmentarzu Nr 2 – 579, na cmentarzu Nr 3 – 281 czerwonoarmistów. Cmentarze nr 2 i 3 przeniesiono w 1952 r. do Olawy.

W Oleśnicy i w powiecie stacjonowaly na przełomie marca-kwietnia 1945 r. dywizje i pułki II Armii Wojska Polskiego, które potem w walkach stracily ok. 20% swojego stanu. Po zakończeniu wojny wielu żołnierzy II Armii WP osiadło w Oleśnicy i powiecie. Chcieli oni mieć pomnik poświęcony ich walkom z armią hitlerowską.

Dlatego budowa w 1950 r. pomnika poświęconego „Wdzięczności mieszkańców Oleśnicy dla żołnierzy Armii Radzieckiej i Wojska Polskiego”, nie budziło szczególnie wrogich nastrojów. Nie było w tej nazwie nic o komunizmie, a tylko wskazywała ona fakt historyczny – udział tych żołnierzy w wygnaniu wojsk niemieckich z Oleśnicy, co umożliwiło powrót miasta w granice Polski.

W 2000 r. ówczesny burmistrz Oleśnicy podjął samodzielnie pierwszą próbę usunięcia (zniszczenia) pomnika Wdzięczności … Była ona nieudana, gdyż po moim liście do MSZ dostałem następującą odpowiedź – cytuję:

„W świetle art. 17 Traktatu miedzy Rzecząpospolitą Polską a Federacją Rosyjską (dalszy tekst jest w opisie pomnika) (...) Pomnik braterstwa broni polsko - radzieckiej (to jest nieprawdziwa nazwa – uwaga autora tego tekstu ) w Oleśnicy został umieszczony w wykazie na wniosek strony rosyjskiej. Wykaz ten jest dokumentem technicznym (roboczym) stwierdzającym istnienie danych obiektów upamiętniających znajdujących się w sferze zainteresowania strony rosyjskiej. Wspomniany wykaz nie jest umieszczony w Internecie”

Na tej podstawie ówczesny burmistrz Oleśnicy nie mógł usunąć pomnika.

Po tym jak się okazalo, że to Rząd IV chce niszczyć pomniki historyczne, napisałem ponownie do MSZ i w odpowiedzi dowiedzialem się, że „W archiwum traktatowym MSZ brak jest jednak wykazów pomników” – czy usunięto go z traktatu? Dziwi mnie, że Polska jednostronnie odeszla od ustaleń art. 17 traktatu między Rzecząpospolitą Polską, a Federacją Rosyjską.

9 stycznia 2018 r. Wojewoda Dolnośląski wysłał pismo do wszystkich burmistrzów. Cytuję fragment „Zgodnie ze stanem prawnym, obowiązującym od 7 stycznia 2018 r. wlaściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości, na której znajduje się pomnik upamiętniający osoby, organizacje, wydarzenia lub daty symbolizujace komunizm lub inny ustrój totalitarny lub propagujacy taki ustrój w inny sposób zobowiazany jest do usunięcia tego pomnika w terminie do dnia 31 marca 2018 r." Czyli rząd nakazuje mieszkańcom Oleśnicy, w co mają wierzyć, co myśleć. Czyli pojawia się dawna książęca (królewska) zasada Czyja władza tego religia (wiara, poglądy). Jest to działanie pozademokratyczne.

Na tym pomniku nie widać żadnych śladów upamiętnienia czegokolwiek z symboliki komunizmu, a więcej tej symboliki ma butelka piwa Heineken i władze IV RP nie każą producentowi usuwać z butelek czerwonej gwiazdy (ale mogą zażądać!). Ustrój Prus był też zbliżony do totalitarnego i działania Prus były antypolskie, pomimo tego rządowi IV RP pomniki pruskie na ziemiach zachodnich nie przeszkadzają.

Obecnie mamy wyrzucić żołnierza polskiego z pomnika, a konserwować pomniki chwały pruskich żołnierzy. Czy to jest normalne? O tym, jakie pomniki utrzymywać powinna decydować Rada Miasta i mieszkańcy, a nie władze krajowe, starające się niszczyć samorządność miejską odzyskaną w 1990 r.

Ostatnio w sprawę pomnika wlączył się Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Oleśnicy, nakazując pomnik rozebrać do końca 2018 r. (i w prasie wyrazil zadowolenie z tego faktu), gdyż zagraża bezpieczeństwu przechodniów. Uzasadnił to niechęcią władz miasta do wykonania jego remontu. Władze miasta słusznie odmówiły remontu skoro dostały polecenie jego usunięcia do końca tego miesiąca. W innym przypadku (gdyby wojewoda cofnął swoje polecenie), mogliby rozpatrzeć wykonanie remontu, analogicznie jak to bylo w 2002 r.

Kończąc, każdy kto ma pojęcie o wojsku i walkach w trakcie II WŚ wie, że żołnierzom frontowym przedstawionym na pomniku towarzyszyły krew, pot, łzy, wszy, brak snu, jedzenia, ciepłej i suchej odzieży, tytoniu itd. Żołnierze mieli w d…. niesienie komunizmu gdziekolwiek. Chcieli jak najszybciej skończyć służbę i wrócić do rodziny.

Pomnik ten jest tylko symbolem szacunku do żołnierskiego trudu i ich udziału w przyłączeniu Oleśnicy do państwa polskiego. Wszak także dzięki nim żyjemy w naszym pięknym mieście i o tym musimy pamiętać. Jest to fakt historyczny i takie znaczenie ma ten pomnik.