Śląska Jerozolima w Wambierzycach

Ta niewielka miejscowość zapewne nigdy nie stałaby się sławnym miejscem pielgrzymkowym, gdyby nie historia jednego z mieszkańców pobliskiego Raszkowa. Po żarliwej modlitwie pod kapliczką maryjną wydrążoną w wielkiej lipie rosnącej we wsi, został nagle uzdrowiony – odzyskał wzrok. Cud miał ponoć miejsce w 1218 roku.

Rzeczywiście już od czasów średniowiecza Wambierzyce zaczęły przyciągać pątników z całego Dolnego Śląska, Czech, a nawet Polski. Sława tego miejsca szybko rosła, podobnie jak kult cudownej figurki Matki Boskiej. W XV wieku powstał w pobliżu kościół parafialny. Okres wojen husyckich a potem reformacji nie sprzyjał kultowi maryjnemu. Dopiero kontrreformacja i przyniosła jego ponowne ożywienie. Kościół rekatolicyzowano i odbudowano, a wkrótce, za sprawą nowego właściciela Wambierzyc, całą wieś zaczęto przekształcać w prawdziwe „centrum pielgrzymkowe”. Ruszyły prace przy nowej, odpowiednio monumentalnej, barokowej świątyni, (która jednak nie przetrwała nawet dwudziestu lat – zaczęła się walić z powodu błędów konstrukcyjnych). W latach osiemdziesiątych rozpoczęto też budowę ogromnego kompleksu kalwaryjnego.

**

**

To właśnie wtedy wzgórza okalające wieś zyskały nazwy pochodzące z Ziemi Świętej – Synaj, Tabor, Horeb... Potok przemianowano na Cedron, a układ urbanistyczny miejscowości, która powoli zaczęła mieć charakter niewielkiego miasteczka, miał w założeniu nawiązywać planu Jerozolimy, co częściowo udało się zrealizować.

Zbudowano ponad sto trzydzieści kaplic kalwaryjnych i odtworzono symbolicznie inne miejsca znane ze Starego i Nowego Testamentu: Studnię Bethsabee, Sadzawkę Silhoe, bramę Gethsemane, Gihon i Owczą. Centralny plac stał się Doliną Józefata. Obejście i w miarę dokładne obejrzenie wszystkich tych miejsc zajmie kilka godzin. Jest to największe tego typu założenie architektoniczno-krajobrazowe w Polsce.

Tymczasem najcenniejszym zabytkiem Wambierzyc, który koniecznie należy odwiedzić, jest ogromna bazylika pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Wybudowano ją na miejscu poprzedniego, tak nieszczęśliwie zaprojektowanego kościoła. Ogrom tej budowli przytłacza pielgrzyma, stojącego u stóp ogromnych schodów (największych na Dolnym Śląsku). Część pątników pokonuje je na kolanach. Sama świątynia to przykład „czystego”, pięknego baroku – założona na planie ośmiokąta, z położonym poprzecznie prezbiterium nakrytym kopułą z tzw. latarnią, otoczona krużgankami, gdzie również znajdują się kalwaryjne kaplice.

Wnętrze - mimo typowego dla baroku przepychu – nie przytłacza. Najważniejsza dla tysięcy pielgrzymów jest niewielka gotycka figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem. 17 sierpnia 1980 roku została przez papieża Jana Pawła II tzw. koronami papieskimi, co ostatecznie ugruntowało jej kult. Zwiedzając bazylikę warto zwrócić uwagę na pięknie rzeźbione, barokowe ławy, ambonę i tzw. grupę Ukrzyżowania. W krużgankach znajdują się duże ilości wotów, zostawianych przez przybywających tu pątników.

**

**

Wielka atrakcją, zwłaszcza dla dzieci, będzie ogromna ruchoma szopka. Znajdziemy ja w domu przy ul. Objazdowej 6. Stworzył ją mieszkaniec Wambierzyc, ślusarz Longinus Wittig. Zajęło mu to aż 28 lat, co nie dziwi, zważywszy, że składa się ona z około ośmiuset figurek, z czego trzysta napędzanych jest mechanicznie. Wyjątkowość szopki polega też na tym, że ilustruje ona nie tylko historie biblijne, ale odtwarza okoliczny krajobraz i przedstawia życie mieszkańców – na przykład wiejską zabawę i pracę w kopalni.

Od 1693 roku odbywają się w Wambierzycach misteria pasyjne, czyli inscenizacje Męki Pańskiej i wydarzeń Wielkiego Piątku. Same uroczystości związane ze Zmartwychwstaniem są szczególnie uroczyste. Dlatego może warto wybrać się do Wambierzyc właśnie na Wielkanoc?