Sadzimy drzewka, które rosną na podkładkach karłowych

Jesienią wielu ogrodników i użytkowników działek poszukuje drzew owocowych o małych rozmiarach, które nadają się do małych sadów lub na pojedyncze nasadzenia w sąsiedztwie roślin ozdobnych, a nawet do donic wystawionych na tarasy. Takie drzewka nie dominują nad otoczeniem, lecz wtapiają się w niewielki ogródek przydomowy lub działkę. O niskim wzroście decyduje zwykle odpowiednia podkładka, ale niekiedy też uzyskany przez hodowców genotyp.

Drzewka karłowe i półkarłowe
Otrzymuje się je poprzez szczepienie szlachetnej odmiany na podkładkach słabo rosnących, powodujących ograniczenie wzrostu. Przy zakupie drzewek o osłabionym wzroście trzeba więc zwracać uwagę nie tylko na odmianę, ale i na to, na jakiej podkładce drzewko zostało zaszczepione.

Dla uzyskania jabłoni karłowych stosuje się m.in. podkładki M9, P22 i P59, z których wyrastają najmniejsze drzewka, nie- przekraczające 1,5 m wysokości. Wymagają one żyznych gleb i przywiązywania do palików, gdyż mogą wywracać się pod ciężarem owoców.

Jako podkładek półkarłowych używa się: M26 - najbardziej popularnej, M4 - zapewniającej wysoką plenność, M7 - najbardziej wytrzymałej na mróz, MM106 - najmniej wybrednej, co do gleby, niewymagającej podpór. Popularne są także polskie podkładki półkarłowe - P-14 oraz P-60, wyjątkowo odporna na mróz.

Słabo rosnące grusze są zwykle szczepione na gruszy kaukaskiej lub na pigwie (te ostatnie są mniej odporne na mróz).
W sprzedaży są zazwyczaj drzewka dwuletnie z uformowaną koroną oraz jednoroczne tzw. okulanty, bez uformowanej korony.

Drzewka kolumnowe
W tej ostatniej grupie godne polecenia są jabłonie kolumnowe, zwane balerinami. Najbardziej znane odmiany to: Bolero, Charlotte, Flamenco (angielskie), oraz Obelisk, Polka, Trajan, Telamon, Tuscan i Walz. Ich wspólną cechą jest wczesne wchodzenie w okres owocowania - już po dwóch, trzech latach od posadzenia. Drzewka słabo rosną, więc nie wymagają intensywnego cięcia. Mają tendencję do przemiennego owocowania, której można zapobiec poprzez przerzedzanie kwiatów i/lub zawiązków. Ze względu na wąską formę można je sadzić bardzo blisko siebie, nawet poniżej metra. Pojedyncze baleriny obsypane jabłkami zwracają uwagę swoją niezwykłą urodą.

Grusze o wzroście kolumnowym to m.in. Decora o dużych, zielonych owocach z czerwonym rumieńcem oraz Saphira o zielonkawych owocach, żółtych po osiągnięciu dojrzałości pod koniec września.

Śliwa kolumnowa Imperial pięknie i obficie kwitnie, rodzi fioletowe śliwki o żółtym miąższu.

Drzewka miniaturowe
Dwarf to silnie karłowa odmiana gruszy o wysokości pnia do 50 cm i zwartym pokroju. Nadaje się do uprawy w donicach, podobnie jak Piemont, silnie karłowa odmiana wiśni, niewymagająca cięcia.

Delegrina to miniaturowa jabłoń o półmetrowej wysokości pnia, która również może być uprawiana w donicach. Rodzi owoce o zabarwieniu czerwono-żółtym. Regularnie cięta, utrzymuje gęsty pokrój i wydaje większe owoce.

Czereśnie karłowe
Z zainteresowaniem działkowców powinny spotkać się także czereśnie karłowe. Drzewa te, szczepione dotąd na podkładce z czereśni ptasiej, zajmowały w sadzie bardzo dużo miejsca, toteż nie były zbyt chętnie sadzone w małych ogrodach. Niektóre szkółki oferują jednak od niedawna drzewka czereśni szczepione na podkładkach czeskiej P-HL A lub niemieckiej Gisela 5 albo 6. Rosną one co najmniej o jedną trzecią słabiej. W pierwszych latach po posadzeniu powinno się je prowadzić przy palikach. Na karłowych podkładkach można szczepić zarówno odmiany drobnoo-wocowe, jak i wielkoowocowe.

Rajskie jabłonie
Piękno "rajskich" drzewek uwidacznia się szczególnie w zimie, gdy nagie gałęzie obsypane są jabłuszkami - ich czerwień na tle śniegu daje niezapomniany efekt. Owoce utrzymują się długo, nawet do lutego. Najczęściej jednak zjadane są wcześniej - w grudniu i styczniu - przez stada kwiczołów i jemiołuszek, co z punktu widzenia miłośnika ptaków stanowi dodatkową zaletę.

W maju jabłonki zachwycająco kwitną, i to wcale nie na biało jak "zwykłe" jabłonie, lecz najczęściej w odcieniach różu lub czerwieni. Liści jest na tyle jeszcze mało, że nikną w gąszczu kolorowych płatków. Ale potem, gdy się rozwiną, są następną w kolejności ozdobą drzewka.

Odmiany wyhodowane w Polsce to: "Hoser" o dużych różowych kwiatach, "Makowiecki" o kwiatach ciemnopurpurowych, "Rogów" o płaczącym pokroju i purpurowych kwiatach, "Ola" o dużych, jasnoróżowych kwiatach. Jabłuszka są najczęściej czerwone, ale u niektórych odmian żółte.