Prawnik wyjaśnia: Badanie trzeźwości za pomocą alkomatu - procedury

Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, jeżeli zachodzi podejrzenie, że przestępstwo lub wykroczenie zostało popełnione po spożyciu alkoholu, osoba podejrzana może być poddana badaniu koniecznemu do ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, w szczególności zabiegowi pobrania krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe.

Obecnie warunki i sposób przeprowadzania badań w celu ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, sposób ich dokumentowania oraz weryfikacji określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2015 r. w sprawie badań na zawartość alkoholu w organizmie. Zgodnie z tym rozporządzeniem badania na zawartość alkoholu w organizmie osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia po spożyciu alkoholu obejmują badanie wydychanego powietrza lub badanie krwi. Badanie wydychanego powietrza przeprowadza się przed badaniem krwi, jeżeli stan osoby badanej na to pozwala. Badanie wydychanego powietrza przeprowadza się w sposób nieinwazyjny przy użyciu urządzenia elektronicznego dokonującego pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu przy wykorzystaniu jednej z dwóch metod: metodą spektrometrii w podczerwieni lub metodą utleniania elektrochemicznego. Badania analizatorem wydechu (potocznie zwanym alkomatem) nie przeprowadza się przed upływem 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu lub palenia tytoniu przez osobę badaną. Pomiaru dokonuje się z użyciem ustnika.

Ustnik podlega wymianie każdorazowo przed przeprowadzeniem pomiaru. Opakowanie ustnika należy otwierać w obecności osoby badanej. W przypadku dokonania pierwszego pomiaru alkomatem przy użyciu metody spektometrii w podczerwieni oraz uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/l, dokonuje się niezwłocznie drugiego pomiaru. W przypadku natomiast dokonania pierwszego pomiaru alkomatem przy użyciu metody utleniania elektrochemicznego oraz uzyskania wyniku ponad 0,00 mg/l, dokonuje się drugiego pomiaru po upływie 15 minut. Na żądanie osoby badanej albo gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przez nią przestępstwa, wynik badania dokonanego alkomatem metodą utleniania elektrochemicznego, wynoszący ponad 0,00 mg/l należy zweryfikować badaniem alkomatem metodą spektometrii w podczerwieni, przez dokonanie dwóch pomiarów. Drugiego pomiaru dokonuje się niezwłocznie po dokonaniu pierwszego pomiaru.

W przypadku dokonania pierwszego pomiaru alkomatem i uzyskania wyniku równego lub większego od 0,10 mg/l, a w drugim pomiarze wyniku 0,00 mg/l, dokonuje się niezwłocznie trzeciego pomiaru tym samym analizatorem wydechu. Jeżeli wynik trzeciego pomiaru wynosi 0,00 mg/l, to badanie nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu. Badanie wydychanego powietrza może być przeprowadzone również przy użyciu analizatora wydechu niewyposażonego w cyfrową prezentację wyniku pomiaru, a także bez użycia ustnika, jeżeli producent analizatora wydechu przewiduje taki sposób jego eksploatacji. Jeżeli osoba podejrzana o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia oddaliła się z miejsca zdarzenia przed badaniem jej stanu trzeźwości, a następnie została zatrzymana albo sama zgłosiła się do uprawnionego organu powołanego do ochrony porządku publicznego, należy dokonać badania alkomatem. Jeżeli wynik pierwszego pomiaru wynosi ponad 0,00 mg/l, w przypadku dokonania tego pomiaru alkomatem przy użyciu metody spektrometrii w podczerwieni, niezwłocznie dokonuje się drugiego pomiaru tym samym analizatorem wydechu. Natomiast jeżeli wynik pierwszego pomiaru wynosi ponad 0,00 mg/l, w przypadku dokonania tego pomiaru alkomatem przy użyciu metody utleniania elektrochemicznego, niezwłocznie dokonuje się dwóch pomiarów alkomatem przy użyciu metody spektometrii w podczerwieni.

Po upływie 30 minut od przeprowadzenia ostatniego z tych pomiarów przeprowadza się dwa kolejne pomiary alkomatem przy pomocy metody spektometrii w podczerwieni, z zachowaniem 30-minutowego odstępu pomiędzy tymi pomiarami. Badania tego nie wykonuje się jeżeli od chwili zdarzenia do zatrzymania lub zgłoszenia się upłynął taki czas, że badanie jest bezzasadne. Analogicznie postępuje się z osobą, która nie oddaliła się z miejsca zdarzenia, ale zachodzi podejrzenie spożycia przez nią alkoholu po zdarzeniu. Z badania przeprowadzonego analizatorem wydechu wskazującego na obecność alkoholu w organizmie osoby badanej sporządza się protokół, który zawiera: dane osoby badanej: imię i nazwisko, numer PESEL, a jeżeli nie posiada, serię i numer dokumentu potwierdzającego jej tożsamość, wiek, płeć, wzrost - na podstawie oświadczenia osoby badanej, jeżeli jego złożenie jest możliwe, masę ciała - na podstawie oświadczenia osoby badanej, podpis, imię, nazwisko i podpis osoby przeprowadzającej badanie, imię, nazwisko i podpis osoby, w obecności której przeprowadzono badanie, wynik pomiaru lub pomiarów w postaci cyfrowej oraz jednostkę, w jakiej wyrażony jest wynik, a w przypadku badania przeprowadzonego wyłącznie przy użyciu analizatora wydechu niewyposażonego w cyfrową prezentację wyniku pomiaru - opis prezentacji wyniku pomiaru, datę, godzinę i minutę badania, miejsce wykonania badania, nazwę, model i numer fabryczny analizatora wydechu, którym przeprowadzono badanie, ilość, rodzaj i godzinę spożycia napojów alkoholowych przez osobę badaną w ciągu ostatnich 24 godzin - na podstawie oświadczenia osoby badanej, informację o chorobach, na jakie choruje osoba badana - na podstawie oświadczenia osoby badanej, informację o objawach lub okolicznościach uzasadniających przeprowadzenie badania oraz dacie i godzinie ich stwierdzenia, informację o żądaniu przez osobę badaną przeprowadzenia badania krwi, uwagi osoby badanej co do sposobu przeprowadzenia badania, jeżeli zostały zgłoszone.

Protokół z przebiegu badania przeprowadzonego alkomatem, w którym uzyskano wynik równy 0,00 mg/l, sporządza się w przypadku prowadzenia dalszego postępowania w sprawie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, na żądanie osoby badanej - o czym należy ją pouczyć. Protokół z przebiegu badania przeprowadzonego alkomatem, sporządzony na żądanie osoby badanej, przekazuje się tej osobie. Badanie krwi przeprowadza się, jeżeli osoba badana odmawia poddania się badaniu wydychanego powietrza, osoba badana, pomimo przeprowadzenia badania wydychanego powietrza, żąda badania krwi, stan osoby badanej, zwłaszcza wynikający ze spożycia alkoholu, choroby układu oddechowego lub innych przyczyn, uniemożliwia przeprowadzenie badania wydychanego powietrza, wystąpił brak wskazania stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu spowodowany przekroczeniem zakresu pomiarowego analizatora wydechu.