Odmrożenia: jak pomóc przemarzniętym dłoniom?

Dłonie są bardzo narażone na odmrożenia, ponieważ często sami poddajemy je bezpośredniemu działaniu niekorzystnych czynników atmosferycznych. Tymczasem jego skutki są dla nas nieprzyjemne, a w niektórych sytuacjach mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie – zwłaszcza kiedy dłonie bolą, swędzą lub nawet puchną. W jaki sposób radzić sobie z tą przypadłością?

Skąd się biorą odmrożenia?
Odmrożenia skóry są wynikiem działania niskiej temperatury powietrza. W ich wyniku dochodzi do uszkodzeń skóry, które nasilają się pod wpływem takich czynników, jak wiatr i wysoka wilgotność powietrza. Jeżeli skóra narażona jest na ich działanie przez bardzo długi czas, wychłodzenie i zmiany będą cięższe. Co ważne, przy dużej wilgotności wychłodzenie może pojawić się nawet w temperaturze 2–6 stopni Celsjusza (na tzw. plusie), a gdy powietrze jest suche, skóra może znosić je dobrze nawet przy temperaturze (minus) -50 stopni Celsjusza.

Jak rozpoznać, czy odmrożenie jest groźne?
Każde odmrożenie skóry klasyfikowane jest według czterostopniowej skali, która pozwala określić charakter uszkodzenia i ocenić, w jaki sposób będzie wyglądał ogólny powrót do zdrowia tkanek poddanych działaniu mrozu. W tej skali I stopień charakteryzuje stosunkowo łagodne skutki przemarznięcia (swędzenie, bolesność, zaczerwienienie i obrzęk towarzyszące nietrwałym zaburzeniom krążenia krwi), a IV stopień – głęboką martwicę, która może prowadzić do samoistnej amputacji. Przy odmrożeniu II stopnia na skórze pojawiają się pęcherze, wewnątrz których znajduje się płyn surowiczy, a przy III stopniu dochodzi do martwicy powierzchniowej skóry.

Jak się chronić przed odmrożeniami?
W większości przypadków uszkodzenia nie są bardzo groźne i dotyczą naszego zaniedbania (zapomniane lub zbyt cienkie, niedostosowane do pogody rękawiczki). Należy jednak bardzo uważać na skórę małych dzieci, która jest bardziej delikatna i w większym stopniu narażona na uszkodzenia o tym charakterze. W każdym wypadku, by zapewnić skórze ochronę, trzeba zakładać suchą i ciepłą odzież (tutaj: rękawiczki). Można również natłuszczać skórę kremem ochronnym – takim, który w składzie nie zawiera wody. Ponadto pamiętajmy, że ruch na świeżym powietrzu wpływa korzystnie na krążenie krwi, a przez to zapobiega występowaniu odmrożeń.

Co robić w przypadku odmrożenia?
Co zrobić, gdy jednak takie uszkodzenia wystąpią? Skuteczne działania mają na celu możliwie szybkie przywrócenie prawidłowego obiegu krwi w dłoni. Najlepiej robić to w ciepłym pomieszczeniu, korzystając jednocześnie z własnego ciepła (np. można wsunąć dłonie pod pachy). Samo ogrzewanie powinno przebiegać stopniowo (jeżeli moczymy je w wodzie, to nie wkładamy dłoni od razu do bardzo gorącej wody – jej temperatura nie powinna przekroczyć ostatecznie 40 stopni Celsjusza). Powierzchnie odmrożeń można owinąć jałowym opatrunkiem, a poszkodowanej osobie przyrządzić osłodzony cukrem, ciepły napój.

Z drugiej strony w przypadku głębokich odmrożeń nie należy w ogóle ogrzewać odmrożonych miejsc, a gdy pojawiły się pęcherze – uważać, by ich nie przebić. Nie należy też nacierać tych miejsc (gdyż jest to właśnie przyczyną utraty ciepła), pić alkoholu ani palić papierosów. Wszystko to działa niekorzystnie na proces gojenia.

Oczywiście, lepiej zapobiegać, niż leczyć. Natomiast słusznie postąpimy, gdy przygotujemy się na różne scenariusze. Wówczas nawet w przypadkach, których nie da się przewidzieć, będziemy przynajmniej orientacyjnie wiedzieć, w jaki sposób się zachować, a czego się wystrzegać.