Ile możesz dorobić, aby nie stracić świadczenia

Młodzi emeryci, często wypchnięci z rynku pracy wbrew ich woli, nie chcą żyć na granicy ubóstwa i wegetować w samotności. Chcą być aktywni, zarabiać, a także wykorzystać jeszcze wiedzę i zawodowe doświadczenie. Ale nie zawsze wiedzą, ile mogą dorobić do stałego świadczenia otrzymywanego z ZUS, aby nie stracić nabytych uprawnień. To ważna wiedza, bo graniczne kwoty, które o tym przesądzają, zmieniają się co kwartał. Skąd biorą się te kwoty i jakie obecnie obowiązują?

Prezentujemy najnowsze dane i wyliczenia, które obowiązują od początku września do końca listopada 2009 roku.

Co i jak się liczy

Osoby, które są na emeryturze lub rencie i podejmują dodatkową pracę, muszą pamiętać, że wysokość kwot granicznych, powyżej których ich emerytury i renty są zmniejszane lub zawieszane, wiąże się z przeciętnym wynagrodzeniem w poprzednim kwartale ogłaszanym przez prezesa GUS.

Uwaga!

Kwoty te nie są stałe, ale zmieniają się cztery razy w roku i obowiązują:

- od początku grudnia do końca lutego,

- od początku marca do końca maja,

- od początku czerwca do końca sierpnia,

- od początku września do końca listopada.

Ważne!

Jak widać, podane terminy nie pokrywają się z kwartałami roku, toteż obecnie - od początku września do końca listopada - posługujemy się wyliczeniami za II kwartał roku.

Punktem odniesienia do ustalenia kwot granicznych są liczby:

minimalne wynagrodzenie za pracę w 2009 r.

- obecnie wynosi ono 1.276,00 zł

przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w II kwartale 2009 r., które wynosiło 3.081,48 zł i jest wskaźnikiem obowiązującym do końca listopada 2009 r.

Warto wspomnieć, że w porównaniu z I kwartałem br. zmniejszyło się - wówczas wynosi ło 3.185,61 zł.

Pamiętaj!

Kwoty graniczne dotyczą pracujących:

1. emerytów, którzy nie osiągnęli ustawowego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn),

2. rencistów pobierających rentę z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, a także rencistów otrzymujących rentę rodzinną.

Kwoty graniczne

Aby świadczenie z ZUS nie zostało zmniejszone, przychód nie może przekroczyć 70 proc. wynagrodzenia z II kwartału, czyli obecnie 2.157,10 zł.

Po przekroczeniu tej stawki świadczenie jest pomniejszane o kwotę przekroczenia, jednak nie może być ona większa od tzw. kwoty maksymalnego zmniejszenia, czyli:

* 440,20 zł - dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,

* 330,20 zł - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,

* 374,22 zł - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.

Natomiast po osiągnięciu przychodu przekraczającego 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, czyli obecnie 4.006,00 zł, świadczenie zostaje zawieszone.

Roczne kwoty maksymalnych zmniejszeń w 2009 r. wynoszą:

5.551,38 zł - dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,

4.163,80 zł - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy,

4.718,94 zł - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.

Uwaga!

Limit jest ustalany inaczej dla osób pobierających rentę socjalną. Wynosi on 30 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez prezesa GUS do celów emerytalno-rentowych. Obecnie jest to kwota 924,44 zł. Po jej przekroczeniu prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym świadczeniobiorca osiągnął przychód przekraczający te kwotę.

Na zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości wpływa przychód osiągany z tytułu wykonywania działalności podlegającej obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Jest to m.in.:

- zatrudnienie w ramach stosunku pracy,

- umowy zlecenia,

- umowy agencyjnej,

- prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz współpraca przy jej wykonywaniu, a także

- z tytułu pełnienia służby w tzw. służbach mundurowych.

Powiadom ZUS

Skąd ZUS wie, że osoba pobierająca rentę lub emeryturę dorabia i ile?

Pamiętaj!

Emeryt lub rencista ma obowiązek powiadomić organ rentowy o wykonywaniu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych oraz o wysokości przewidywanego przychodu. Osoby już uprawnione do świadczeń - w przypadku podjęcia działalności zarobkowej - zobowiązane są nadesłać do ZUS odpowiednie zawiadomienie. Wskazane jest (choć niekonieczne), skorzystanie z formularza ZUS Rw-73 opatrzonego nagłówkiem: Oświadczenie o osiąganiu przychodu.

Osoby, które pierwszy raz występują o emeryturę lub rentę i wypełniają wniosek o świadczenie, zakreślają odpowiednie rubryki w części wniosku zawierającej informacje o%07zamiarze osiągania przychodu. Są to:

- dla emerytury - formularz wniosku ZUS Rp-1E , część III, pkt 5,

- dla emerytury pomostowej - część III, punkt 6,

- dla renty z tytułu niezdolności do pracy - formularz wniosku ZUS Rp-1 R, część III, punkt 9,

- dla renty rodzinnej formularz wniosku ZUS Rp-2, część V, punkt 1, ppkt.1.8 oraz formularz: Oświadczenie o osiąganiu przychodu - ZUS Rw-73).

Uwaga!

Formularze można pobrać same-mu ze strony

Kiedy rozliczenie

Jeżeli z zawiadomienia (oświadczenia) nadesłanego przez emeryta lub rencistę wynika, że ma zamiar osiągać przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, nie wyższego jednak niż 130 proc. tego wynagrodzenia, oddział ZUS wyda decyzję o zmniejszeniu wysokości świadczenia.

ZUS ustala w niej, że zmniejszenie emerytury lub renty następuje od miesiąca, w którym została wydana ta decyzja (albo od miesiąca następnego, jeśli nie było możliwe wprowadzenie zmniejszenia w miesiącu wydania decyzji) i określa kwotę, o jaką emerytura lub renta będzie zmniejszona.

Przykład:

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy została przyznana od 1 lutego 2009 r. We wniosku o rentę zainteresowany wskazał, że nie zamierza osiągać przychodu z tytułu pracy zarobkowej. ZUS wypłaca rentę około 10. dnia każdego miesiąca. Ale od 1 sierpnia 2009 r. rencista zatrudnił się w niepełnym wymiarze czasu pracy. 11 sierpnia 2009 r. złożył w ZUS oświadczenie o podjęciu pracy i zamiarze osiągania przychodu w wysokości powodującej zmniejszenie renty (druk ZUS Rw-73). Renta za sierpień została wypłacona 10 sierpnia. Decyzją z 21 sierpnia 2009 r. ZUS ustalił, że - począwszy od 1 września 2009 r. - renta jest wypłacana w niższej wysokości. Świadczenie podlega obniżeniu o maksymalną kwotę zmniejszenia.

Ważne!

Jeśli emeryt lub rencista zawiadomi organ rentowy o podjęciu zatrudnienia i osiąganiu przychodu powodującego zmniejszenie świadczenia za okres wsteczny, ZUS wyda decyzję o zmniejszeniu świadczenia od miesiąca wydania tej decyzji albo od następnego miesiąca (możliwie najbliższy termin płatności przewidziany dla tego świadczenia). Podczas roku kalendarzowego nie dokonuje się rozliczenia świadczeń.

Gdy w wyniku nowego zawiadomienia świadczenie zostanie zawieszone lub zwiększy się kwota zmniejszenia, zmiana wysokości wypłacanego świadczenia następuje od mie-%07siąca, w którym wydano tę decyzję, a jeśli nie jest to możliwe (np. zawiadomienie o zmianie wysokości osiąganego przychodu wpłynęło po terminie, w którym ZUS przekazał emeryturę czy rentę za ten miesiąc) - w miesiącu przypadającym po miesiącu, w którym organ rentowy wydał odpowiednią decyzję.

Obowiązujące dane do przeliczeń ogłoszone przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego

DANE PODSTAWOWE

Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2009 r.

1.276 zł

Przeciętne wynagrodzenie w II kwartale 2009 r.

3.081,48 zł

KWOTA BAZOWA

Graniczne kwoty przychodu powodujące zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń rencistów i wcześniejszych emerytów:

70 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (powodujące zmniejszenie świadczenia):

2.157,10 zł - od 1 września do 30 listopada 2009 r.

130 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (powodujące zawieszenie świadczenia):

4.006,00 zł - od 1 września do 30 listopada 2009 r.

KWOTY MAKSYMALNEGO ZMNIEJSZENIA ŚWIADCZENIA

440,24 zł - dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

330,20 zł - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy

374,22 zł - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.

UWAGA!

Wysokość kwot maksymalnych zmniejszeń podlega podwyższeniu - przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji -w kolejnych terminach waloryzacji. Od 3 XII 2009 r. kwoty maksymalnego zmniejszenia będą wynosiły:

467,09 zł - dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

350,34 zł - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy

397,05 zł - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.

EMERYTURY I RENTY

Obowiązujące minimalne kwoty:

- emerytura lub renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna

675,10 zł

- renta z tytułu częściowej niezdolości do pracy

519,30 zł

- renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa

810,12 zł

- renta z tytułu częściowej niez-dolości do pracy w związku z wy-padkiem lub chorobą zawodową

623,16 zł

EMERYTURY I RENTY

Dodatki do emerytur i rent:

- dodatek pielęgnacyjny lub za tajne nauczanie

173,10 zł

- dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji

259,65 zł

- dodatek dla sieroty zupełnej

325,36 zł

- dodatek kombatancki, świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego

173,10 zł

- dodatek kompensacyjny

25,97 zł

- świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla kamiennego, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy

od 8,68 zł do 173,10 zł

- świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR (w zależności od liczby pełnych miesięcy pracy)

od 8,68 zł do 173,10 zł

Renta socjalna

567,08 zł

Świadczenie przedemerytalne (przyznawane obecnie)

804,02 zł

ZASIŁKI

Zasiłek pogrzebowy

6.162,96 zł - od 1 września do 30 listopada 2009 r.